Dział sporów bankowych i finansowych naszej Kancelarii odniósł sukces w głośnej sprawie dotyczącej odmowy zezwolenia na rozpoczęcie działalności banku! Sprawa była niezwykła – nie tylko dlatego, że nowych banków nie tworzy się na co dzień, ale również dlatego, że miała ona kluczowe znaczenie dla sektora bankowości spółdzielczej. Zespół procesowy obejmujący Wspólnika i Lidera Praktyki Postępowań Spornych Kancelarii, r. pr. Wojciecha Deję, oraz r. pr. Monikę Golat, reprezentował Klienta między innymi przed Sądami Administracyjnymi.

W dniu 22 września 2022 r. Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie pod sygn. akt II GSK 299/21 wydał wyrok, w którym stwierdził bezprawność odmowy Komisji Nadzoru Finansowego co do rozpoczęcia działalności banku i jednoznacznie potwierdził wykładnię art. 38 Prawa bankowego – kluczowego przepisu w tej sprawie – prezentowaną przez Kancelarię.

Tłem sporu było to, że:

• pomimo że unijna Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi, zmieniająca dyrektywę 2002/87/WE i uchylająca dyrektywy 2006/48/WE oraz 2006/49/WE przewiduje jednolite zezwolenie dla instytucji kredytowych na rozpoczęcie działalności,
• polski ustawodawca wprowadził do Prawa bankowego dwa odrębne zezwolenia:
• na utworzenie banku, a następnie
• na rozpoczęcie działalności banku.

Uwzględniając brzmienie polskiego prawa i jego relację z prawem unijnym Naczelny Sąd Administracyjny przesądził, że art. 38 Prawa bankowego:

• ma charakter materialny, więc jeżeli w terminie roku od wydania zezwolenia na utworzenie banku nie rozpocznie on działalności (np. dlatego, że w tym terminie Komisja Nadzoru Finansowego nie wyda zezwolenia na rozpoczęcia działalności banku), wnioskodawca traci prawa wynikające z już uzyskanego zezwolenia na utworzenie banku, więc procedura tworzenia banku się zamyka,
• wiąże nie tylko wnioskodawcę (przyszły bank), ale również organ administracji publicznej (Komisję Nadzoru Finansowego), który jest zobowiązany wydać decyzję w rocznym terminie,
• w razie bezskutecznego upływu rocznego terminu wygaśnięcie uprawnień następuje nie tylko wtedy, gdy biernością wykazał się wnioskodawca (co nie miało miejsca w tej sprawie), ale również wtedy, kiedy to Komisja Nadzoru Finansowego nie wydała decyzji w terminie.

Mamy nadzieję, że ten bezprecedensowy spór o rozumienie art. 38 Prawa bankowego pozwoli określić jasne ramy postępowania przed Komisją Nadzoru Finansowego w kolejnych przypadkach tworzenia banków.