W projektowanych zmianach przepisów KC i niektórych innych ustaw, jakie będą przedmiotem prac Rady Ministrów w IV kwartale 2022 r. (Wykaz prac legislacyjnych RM) pojawił się projekt stworzenia nowej, wartej zauważenia, instytucji – pełnomocnictwa opiekuńczego. Zmiany obejmą też inne niezbędne przepisy, celem pełnej regulacji tej instytucji.

Odpowiedzią na zmiany demograficzne w Polsce ma być instytucja pełnomocnictwa opiekuńczego.
W związku z tym warto zastanowić się, czy ta instytucja może być również dodatkowym zabezpieczeniem dla biznesu –  na wypadek wystąpienia zdarzeń nadzwyczajnych?

Celem jej wprowadzenia ma być zapewnienie osobie fizycznej prawa wyboru podmiotu, który w przyszłości (w przypadku powstania u tej osoby zaburzeń psychicznych powodujących utratę samodzielności) będzie w jego imieniu zarządzać sprawami zarówno majątkowymi jak i osobistymi. W obecnym stanie prawnym do zarządzania interesami osób z niepełnosprawnościami konieczna jest każdorazowo decyzja sądu bądź przeprowadzenie sformalizowanego i długotrwałego procesu o ubezwłasnowolnienie.

Pełnomocnictwo opiekuńcze ma opierać się na następujących założeniach:

• umocowanie obejmie co do zasady wszystkie czynności związane z osobą i majątkiem mocodawcy,
• kompetencje pełnomocnika opiekuńczego będą ograniczone treścią oświadczenia mocodawcy o udzieleniu pełnomocnictwa (będzie on mógł zawęzić zakres umocowania bądź wyłączyć z niego określone sprawy),
• pełnomocnictwo będzie udzielane wyłącznie przez osobę fizyczną posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych,
• udzielenie pełnomocnictwa nie będzie powodować utraty zdolności do czynności prawnych (po ustaniu zaburzeń, mocodawca będzie mógł je w każdym czasie odwołać),
• pełnomocnictwo będzie mogło być udzielone tylko jednej osobie, ale przewiduje się możliwość wskazania tzw. pełnomocnika podstawionego (pełnomocnika drugiego wyboru),
• pełnomocnictwa będą wpisywane do specjalnego Rejestru Pełnomocnictw Opiekuńczych prowadzonego w systemie teleinformatycznym przez Krajową Radę Notarialną.

I co najważniejsze, umocowanie miałoby skutek z chwilą poświadczenia przez notariusza, na wniosek pełnomocnika opiekuńczego, zaświadczenia lekarskiego o stanie zdrowia mocodawcy. Zaświadczenie miałoby potwierdzać, że mocodawca znajduje się w stanie uniemożliwiającym samodzielne kierowanie swoim postępowaniem i prowadzenie swoich spraw. Fakt ten byłby odnotowywany w nowym Rejestrze.

W ramach zmian w KPC pełnomocnikowi opiekuńczemu przyznano by prawo do złożenia wniosku o ubezwłasnowolnienie, a także do uczestnictwa w postępowaniu o ubezwłasnowolnienie z mocy ustawy.

Celem zaś zabezpieczenia interesów mocodawcy przewiduje się wprowadzenie nowego postępowania odrębnego – postępowania o odwołanie pełnomocnictwa opiekuńczego, wszczynanego na wniosek każdego zainteresowanego, jak również z urzędu – w przypadku gdy działania lub zaniechania pełnomocnika opiekuńczego zagrażać będą interesom mocodawcy albo je naruszać. Na czas trwania tego postępowania sąd, w ramach zabezpieczenia interesów mocodawcy, mógłby orzec o zawieszeniu bądź ograniczeniu uprawnień pełnomocnika opiekuńczego, jak również ustanowić  dla niego doradcę opiekuńczego.

Kiedy jako Kancelaria PYTLAK // Wspólnicy doradzamy Klientom, jak przygotować biznes na wypadek zdarzeń nadzwyczajnych, bierzemy pod uwagę rożne scenariusze. Do takich sytuacji zaliczamy nie tylko odejście założyciela biznesu, ale również możliwość wystąpienia innych przyczyn, jak np. ryzyko poważnego wypadku (np. u osób uprawiających sporty ekstremalne – przypadek Michaela Schumachera) czy też innej formy niepełnosprawności.

Z tego punktu widzenia, patrząc na nową instytucję pełnomocnictwa opiekuńczego, jej wprowadzenie może mieć duże znaczenie praktyczne także w biznesie i mamy nadzieję, że ustawodawca uczyni z niej kolejny instrument zabezpieczenia biznesu przed zdarzeniami nadzwyczajnymi.